روسـتای گوشه شهنشاه از توابع بخش مرکزی شـهرسـتان خرمآباد، با مـختصات جـغرافیایی 48 درجـه و 17 دقـیقه طـول شرقی و 33 درجــه و 24 دقیقه عرض شمالی، در 25 کیلومتری شهر خرمآباد قرار دارد. این روستا از سطح دریا 1400 متر ارتفاع دارد و از شرق به کوه گوشه، از جنوب به کوه کوس و از شمال به تپه دم محدود میشود. آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در فصول پاییز و زمستان سرد و خشک است. روستای گوشه شهنشاه یکی از روسـتاهای قـدیمی و تـاریخی استان لرسـتان اسـت. آثـار و بـناهای برجای مانده از دورههای تاریخی مخـتلف مـانند کـاروانسرای قدیمی و آرامـگاهشجاعالدین خورشید، از اتابکان لر کوچک، نشانگر قدمت و پیشینۀ تاریخی این روستاست. مردم روستای گوشه شهنشاه به زبان لری سخن میگویند. دین اسلام دارند و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
کاروانسرای گوشه شهنشاه یکی از آثار به جای مانده از دوره صفویان در ۲۰ کیلومتری غرب شهر خرم آباد و در روستائی به همین نام قرار دارد. این کاروانسرا در کنار مقبره شجاع الدین خورشید از امرای اتابک لر قرار گرفته و به همین دلیل به شاهنشاه نامگذاری شده است.
ساختمان
ساختمان این کاروانسرا دارای ۱۵ اتاق و صحنی به اندازه ۳۰۰ مترمربع است. کل ساختمان به بخش تقسیم شده که بخش پشت کاروانسرا محل نگهداری چهار پایان و بخش جلو که از اتاقهای ۹ مترمربعی تشکیل شده است محل استراحت مسافران بوده است. این بنا به شماره ۱۹۲۱ و در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۷۶ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای گوشه شهنشاه در حدود 875 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385 به 2400 نفر رسیده است. درآمد اکثر مردم روستای گوشه شهنشاه از فعالیتهای زراعی، باغداری، دامداری و پرورش زنبور عسل تأمین میشود. تعدادی از مردم روستا در امور خدمات و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. محصولات عمده روستا، شامل گندم، جو، بنشن، باقلا و صیفیجات است. آب آشامیدنی و اراضی مزروعی از چشمه روستا تأمین میشود. باغداری در روستا رونق دارد و انواع میوهها مانند انار، انجیر و گردو در باغهای انبوه و گسترده آن به عمل میآید. مراتع حاصلخیز و سرسبز، موجب رونق دامداری شده است و گوشت قرمز، کشک، دوغ، ماست، پنیر و روغن حیوانی، از مهمترین فرآوردههای دامی روستاست. زنان روستایی ضمن همکاری در فعالیتهای زراعی، به بافتانواع قالی، گلیم و جاجیم نیز میپردازند. روستای گوشه شهنشاه با بافت مسکونی متراکم بر روی تپههایی در جنوب غربی شهرستان خرمآباد استقرار یافته است. خانههای روستاییان غالباً در یک طبقه و به ندرت در دو طبقه، با سقف مسطح و دیوارهای ضخیم ساخته شدهاند. مصالح عمدۀ بهکار رفته در بنای خانهها شامل خشت، گل، سنگ، کاهگل و چوب است. در ساخت خانههای جدید، از مصالح آجر، سیمان، آهن و گچ استفاده میشود. فضاهای درون واحد مسکونی از نحوۀ فعالیت و معیشت خانوار روستایی تأثیر پذیرفته است.
روستای گوشه شهنشاه، با باغهای سرسبز و گستردۀ انار علاقهمندان به طبیعت را به سوی خود جذب میکند. در نزدیکی این روستا، درهای پوشیده از باغهای انبوه انار و انجیر وجود دارد که به دلیل واقع شدن بقعه شجاعالدین خورشید (از اتابکان لرکوچک) در ا1ین محل، به گوشهشهنشاه مشهور میباشد و روستا نیز نامش را از آن گرفته است. در این بقعه صندوق چوبی با کندهکاری فراوان به چشم میخورد و در کنار این آرامگاه، گورستان قدیمی با سنگ قبرهای کهن وجود دارد که بر روی آنها آیاتی از قرآن کریم و کلمات مقدس با نقشهای برجسته و خط زیبای کوفی کندهکاری شده است. دامنه سرسبز سفیده کوه و مسیر مصفا و زیبای این تفرجگاه هر بینندهای را بر سر شوق میآورد. این درۀ زیبا، در سینۀ کوه هشتاد پهلو قرار دارد، چشمانداز بسیار شگفتانگیز دشت وسیع کرهگاه، جلوههای درۀ خرمآباد و نمای کوه یافته از دیگر جلوههای طبیعی و زیبای نواحی پیرامون روستا است. در اطراف روستا جنگلهای انبوه و زیبایی وجود دارد که با درختان بلند و سر به فلک کشیده بلوط، کیکم، ارجن، انجیرکوهی و زالزالک وحشی پوشیده شده است. انواع گیاهان دارویی گل گاوزبان، بابونه، خاکشیر، شیرین بیان و گون در اراضی جنگلی روستا میرویند که کاربردهای دارویی دارند. شغال، گرگ، روباه، خرگوش، گراز، کبک و تیهو، از جانورانی هستند که در قلمرو روستا و پیرامون آن وجود دارند. کاروانسرای گوشه، از جاذبههای تاریخی روستا است. این کاروانسرا، قلعهای قدیمی است که از سنگ و گچ ساخته شده است و 15 حجره یا رواق برای اتراق و استراحت مسافران و احشام دارد. بلندی دیوار قلعه 5 متر است و در گوشه جنوب غربی آن، پلههای سنگی برای دسترسی به پشت بام تعبیه شده است. این کاروانسرا، اولین منزل به سوی دزفول و آخرین منزل به جانب خرمآباد بوده است. مردم روستای گوشه شهنشاه مانند سایر ایرانیان اعیاد ملی و مذهبی نوروز، فطر، قربان و غدیر را به جشن و سرور و ایام محرم و صفر و وفات ائمه را به سوگواری میپردازند.عقیقه یا گوسفند قربانی، از جمله مراسم قدیمی است که همچنان با آیینهای خاص و سنتی برگزار میشود. کوهنوردی، شکار و تیراندازی ورزشهای مورد علاقه جوانان روستا است. شکار در جنگلها و کوههای اطراف روستا، با مجوز سازمان محیط زیست، بلامانع است. موسیقی لری بیشتر جنبۀ حماسی دارد و در وصف دلاوریها، شجاعت و جنگجویی ایل یا قبیله نواخته میشود. زمزمه ترانههای محلی در هنگام فعالیتهای روزانه، علاوه بر ایجاد هماهنگی، میزان تحملپذیری کارکنان را افزایش میدهد. در هنگام مرگ یک عزیز، صدای سازهای دهل و سرنا مردم را برای اجرای مراسم چمری دعوت میکند. موسیقی رقص و مراسم شادی مردم روستا توسط لوطیها نواخته میشود و زنان و مردان روستایی به شیوه محلی رقصهای دوپا، سه پا (سی جار) و چوبی را با شادی و هلهله بر پا میکنند. زنان کهنسال روستا، هنوز از لباسهای محلی استفاده میکنند که شامل کراس یا جومه، کلنجه، باکل، یل، شاوال، سرون و آژییه میباشد. زنان در کنار فعالیتهای زراعی با بافت انواع صنایع دستی قالی، گلیم و جاجیم قسمتی از هزینههای خانوار را تأمین میکنند. غذاهای محلی مردم روستای گوشه شهنشاه شامل برساق، قرصه، ترخینه و آش دوغ (ماسوا) است. انواع لبنیات و عسل مرغوب نیز به وفور در روستا یافت میشود. دسترسی: روستای گوشه شهنشاه از طریق شهر خرمآباد، با جادهای آسفالت قابل دسترسی است.
شهنشاه بناي تاريخي بجاي مانده از دوره صفويه از جمله آثار تاريخي ثبت شده استان لرستان در فهرست ميراث ملي است كه در جنوب شهر خرم آباد قرار دارد.به گزارش ايرنا، اين كاروانسرا در كنار مقبره شجاع الدين خورشيد سر سلسله اتابكان لر كوچك واقع شده و به همين علت نيز نام 'شهنشاه' يا 'شينشاه' برآن نهاده شده است. وجود باغ هاي انار و انگور دراين بناي تاريخي به عنوان ويژگي مثبت و بارز اين بنا را به منطقه اي مناسب براي گردشگري و تفريح تبديل كرده و از همين رو به آن دره گوشه يا شهنشاه نيز گفته مي شود. اين بناي تاريخي در 20 كيلومتري شهر خرم آباد و بر سينه كوه 'هشتاد پهلو' واقع شده كه به همين دليل چشم انداز زيباي از دشت 'كره گاه' و 'دره خرم آباد' و رودخانه هاي منطقه را به خود اختصاص داده است. كاروانسراي گوشه شهنشاه در روستاي گوشه خرم آباد داراي يك هزار و 265 مترمربع مساحت است كه در مسير شاهراه قديمي لرستان به خوزستان بنا شده و در قديم محل مناسبي براي استراحت كاروانيان بوده است. صحن اين بناي تاريخي 25 متر در 12 متر است و با 15 رواق و اتاق نشيمن منطقه وسيعي براي استراحت و اتراق كاروانيان محسوب مي شده كه هر اتاق به وسيله ديواري به دو قسمت تقسيم شده است. بخش عقب اين بناي تاريخي مخصوص نگهداري چهارپايان و قسمت جلوي آن نيز كه به صورت اتاق هاي 9 مترمربعي است مكان استراحت مسافران و كاروانيان مي باشد. بلندي ديوار اين بنا پنج متر است و در گوشه جنوب غربي آن پله هاي سنگي براي رفتن به پشت بام آن ساخته شده و از ديگر ويژگي ها و مشخصات اين بنا مي توان به ساختمان آن كه از جنس سنگ و گچ است اشاره كرد. در دوره صفويه و در امتداد مسير خرم آباد به خوزستان در هر پنج فرسنگ كاروانسرايي جهت اتراق و استراحت كاروانيان ساخته شده كه دراين راستا مي توان به استراحتگاه هاي چشمك ، قلعه نصير ، قلعه اوسر ، قلعه ميشوند،قلعه سر وگل،قلعه رزه و چارتا اشاره كرد. معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري لرستان در خصوص اقدامات انجام شده براي حفظ و مرمت اين بناي تاريخي مي گويد: كار مرمت اين كاروانسرا در راستاي فعاليت هاي حفاظتي و حراستي سازمان انجام شده است. 'محمدرضا اسدي' افزود: طرح مرمت بنا شامل سبك سازي پشت بام ، برداشتن لايه هاي كاهگل و خاك كوبيده شده تا رسيدن به طاق بنا ، ريختن دوغاب بر روي قسمت جنوبي پشت بام و آجر فرش پشت بام است. وي، اعتبار هزينه شده براي مرمت اين بناي تاريخي را 730 ميليون ريال عنوان كرد و گفت: اين طرح با استفاده از اعتبارات سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان اجرا شده است.