گوشه شهنشاه

روسـتای گوشه شهنشاه از توابع بخش مرکزی شـهرسـتان خرم‌آباد، با مـختصات جـغرافیایی 48 درجـه و 17 دقـیقه طـول شرقی و 33 درجــه و 24 دقیقه عرض شمالی، در 25 کیلومتری شهر خرم‌آباد قرار دارد. این روستا از سطح دریا 1400 متر ارتفاع دارد و از شرق به کوه گوشه، از جنوب به کوه کوس و از شمال به تپه دم محدود می‌شود. آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در فصول پاییز و زمستان سرد و خشک است.
روستای گوشه‌ شهنشاه یکی از روسـتاهای قـدیمی و تـاریخی استان لرسـتان اسـت. آثـار و بـناهای برجای مانده از دوره‌های تاریخی مخـتلف مـانند کـاروانسرای قدیمی و آرامـگاه شجاع‌الدین خورشید، از اتابکان لر کوچک، نشانگر قدمت و پیشینۀ تاریخی این روستاست. مردم روستای گوشه شهنشاه به زبان لری سخن می‌گویند. دین اسلام دارند و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

کاروان‌سرای گوشه شهنشاه یکی از آثار به جای مانده از دوره صفویان در ۲۰ کیلومتری غرب شهر خرم آباد و در روستائی به همین نام قرار دارد. این کاروان‌سرا در کنار مقبره شجاع الدین خورشید از امرای اتابک لر قرار گرفته و به همین دلیل به شاهنشاه نام‌گذاری شده است.

ساختمان

ساختمان این کاروان‌سرا دارای ۱۵ اتاق و صحنی به اندازه ۳۰۰ مترمربع است. کل ساختمان به بخش تقسیم شده که بخش پشت کاروان‌سرا محل نگهداری چهار پایان و بخش جلو که از اتاق‌های ۹ مترمربعی تشکیل شده است محل استراحت مسافران بوده است. این بنا به شماره ۱۹۲۱ و در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۷۶ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای گوشه شهنشاه در حدود 875 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385 به 2400 نفر رسیده است.
درآمد اکثر مردم روستای گوشه شهنشاه از فعالیت‌های زراعی، باغداری، دامداری و پرورش زنبور عسل تأمین می‌شود. تعدادی از مردم روستا در امور خدمات و تولید صنایع دستی اشتغال دارند.
محصولات عمده روستا، شامل گندم، جو، بنشن، باقلا و صیفی‌جات است. آب آشامیدنی و اراضی مزروعی از چشمه روستا تأمین می‌شود. باغداری در روستا رونق دارد و انواع میوه‌ها مانند انار، انجیر و گردو در باغ‌های انبوه و گسترده آن به عمل می‌آید. مراتع حاصلخیز و سرسبز، موجب رونق دامداری شده است و گوشت قرمز، کشک، دوغ، ماست، پنیر و روغن حیوانی، از مهم‌ترین فرآورده‌های دامی روستاست.
زنان روستایی ضمن همکاری در فعالیت‌های زراعی، به بافتانواع قالی، گلیم و جاجیم نیز می‌پردازند.
روستای گوشه ‌شهنشاه با بافت مسکونی متراکم بر روی تپه‌هایی در  جنوب غربی شهرستان خرم‌آباد استقرار یافته است. خانه‌های روستاییان غالباً در یک طبقه و به ندرت در دو طبقه، با سقف مسطح و دیوارهای ضخیم ساخته شده‌اند.
مصالح عمدۀ به‌کار رفته در بنای خانه‌ها شامل خشت، گل، سنگ، کاهگل و چوب است. در ساخت خانه‌های جدید، از مصالح آجر، سیمان، آهن و گچ استفاده می‌شود. فضاهای درون واحد مسکونی از نحوۀ فعالیت و معیشت خانوار روستایی تأثیر پذیرفته است.

شهنشاه بناي تاريخي بجاي مانده از دوره صفويه از جمله آثار تاريخي ثبت شده استان لرستان در فهرست ميراث ملي
است كه در جنوب شهر خرم آباد قرار دارد.به گزارش ايرنا، اين كاروانسرا در كنار مقبره شجاع الدين خورشيد سر سلسله اتابكان لر كوچك واقع شده و به همين علت نيز نام 'شهنشاه' يا 'شينشاه' برآن نهاده شده است.
وجود باغ هاي انار و انگور دراين بناي تاريخي به عنوان ويژگي مثبت و بارز اين بنا را به منطقه اي مناسب براي گردشگري و تفريح تبديل كرده و از همين رو به آن دره گوشه يا شهنشاه نيز گفته مي شود.
اين بناي تاريخي در 20 كيلومتري شهر خرم آباد و بر سينه كوه 'هشتاد پهلو' واقع شده كه به همين دليل چشم انداز زيباي از دشت 'كره گاه' و 'دره خرم آباد' و رودخانه هاي منطقه را به خود اختصاص داده است.
كاروانسراي گوشه شهنشاه در روستاي گوشه خرم آباد داراي يك هزار و 265 مترمربع مساحت است كه در مسير شاهراه قديمي لرستان به خوزستان بنا شده و در قديم محل مناسبي براي استراحت كاروانيان بوده است.
صحن اين بناي تاريخي 25 متر در 12 متر است و با 15 رواق و اتاق نشيمن منطقه وسيعي براي استراحت و اتراق كاروانيان محسوب مي شده كه هر اتاق به وسيله ديواري به دو قسمت تقسيم شده است.
بخش عقب اين بناي تاريخي مخصوص نگهداري چهارپايان و قسمت جلوي آن نيز كه به صورت اتاق هاي 9 مترمربعي است مكان استراحت مسافران و كاروانيان مي باشد.
بلندي ديوار اين بنا پنج متر است و در گوشه جنوب غربي آن پله هاي سنگي براي رفتن به پشت بام آن ساخته شده و از ديگر ويژگي ها و مشخصات اين بنا مي توان به ساختمان آن كه از جنس سنگ و گچ است اشاره كرد.
در دوره صفويه و در امتداد مسير خرم آباد به خوزستان در هر پنج فرسنگ كاروانسرايي جهت اتراق و استراحت كاروانيان ساخته شده كه دراين راستا مي توان به استراحتگاه هاي چشمك ، قلعه نصير ، قلعه اوسر ، قلعه ميشوند،قلعه سر وگل،قلعه رزه و چارتا اشاره كرد.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري لرستان در خصوص اقدامات انجام شده براي حفظ و مرمت اين بناي تاريخي مي گويد: كار مرمت اين كاروانسرا در راستاي فعاليت هاي حفاظتي و حراستي سازمان انجام شده است.
'محمدرضا اسدي' افزود: طرح مرمت بنا شامل سبك سازي پشت بام ، برداشتن لايه هاي كاهگل و خاك كوبيده شده تا رسيدن به طاق بنا ، ريختن دوغاب بر روي قسمت جنوبي پشت بام و آجر فرش پشت بام است.
وي، اعتبار هزينه شده براي مرمت اين بناي تاريخي را 730 ميليون ريال عنوان كرد و گفت: اين طرح با استفاده از اعتبارات سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان اجرا شده است.